فلنج اسپیکات

فلنج اسپیکات (Spigot Flange) یکی از انواع فلنج‌های صنعتی است که برای اتصال لوله‌ها، شیرآلات و سایر تجهیزات در سیستم‌های لوله‌کشی استفاده می‌شود. این نوع فلنج معمولاً در سیستم‌های فشار بالا و در محیط‌هایی که نیاز به اتصال ایمن و مستحکم دارند، به کار می‌رود. در این مقاله، به بررسی انواع فلنج اسپیکات، سایزها، کلاس‌ها و متریال‌های رایج در ساخت این نوع فلنج پرداخته می‌شود.

انواع فلنج اسپیکات

فلنج‌های اسپیکات بسته به نوع کاربرد و نحوه اتصال، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. برخی از مهم‌ترین انواع این فلنج‌ها عبارت‌اند از:

۱٫ فلنج اسپیکات ساده (Plain Spigot Flange)

این نوع فلنج دارای یک انتهای صاف و مستقیم است که برای اتصال به لوله‌هایی که از طریق جوشکاری متصل می‌شوند، مناسب است. از این فلنج معمولاً در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی و نیروگاه‌ها استفاده می‌شود.

۲٫ فلنج اسپیکات پله‌دار (Stepped Spigot Flange)

فلنج اسپیکات پله‌دار دارای یک سطح داخلی با اختلاف قطر مشخص است که باعث می‌شود برای اتصالاتی که نیاز به هم‌محوری دقیق دارند، مناسب باشد. این نوع فلنج در سیستم‌های تحت فشار و دمای بالا کاربرد دارد.

۳٫ فلنج اسپیکات رزوه‌ای (Threaded Spigot Flange)

در این نوع فلنج، یک رزوه داخلی یا خارجی وجود دارد که امکان اتصال بدون نیاز به جوشکاری را فراهم می‌کند. این فلنج برای سیستم‌هایی که نیاز به مونتاژ و دمونتاژ سریع دارند، مانند سیستم‌های آبرسانی و صنایع گاز مناسب است.

۴٫ فلنج اسپیکات با آب‌بندی خاص (Sealing Spigot Flange)

این فلنج دارای طراحی خاصی برای استفاده از انواع گسکت (واشر آب‌بندی) است که برای محیط‌های با فشار بالا و مواد خورنده کاربرد دارد. از این نوع فلنج در صنایع شیمیایی و پالایشگاهی استفاده می‌شود.

سایزهای فلنج اسپیکات

فلنج‌های اسپیکات در سایزهای مختلفی تولید می‌شوند تا برای انواع لوله‌ها و اتصالات قابل استفاده باشند. سایزبندی این فلنج‌ها معمولاً مطابق با استانداردهای بین‌المللی مانند ANSI، ASME، DIN و BS تعیین می‌شود.

رایج‌ترین سایزهای فلنج اسپیکات عبارت‌اند از:

• سایزهای کوچک: ½ اینچ، ¾ اینچ، ۱ اینچ
• سایزهای متوسط: ۲ اینچ، ۳ اینچ، ۴ اینچ، ۶ اینچ
• سایزهای بزرگ: ۸ اینچ، ۱۰ اینچ، ۱۲ اینچ و بالاتر

انتخاب سایز مناسب بستگی به نوع لوله، فشار کاری و کاربرد موردنظر دارد.

کلاس‌های فلنج اسپیکات

فلنج‌های اسپیکات بر اساس میزان فشار قابل تحمل، در کلاس‌های مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. کلاس‌بندی این فلنج‌ها معمولاً بر اساس استاندارد ASME B16.5 انجام می‌شود. برخی از رایج‌ترین کلاس‌های فلنج اسپیکات عبارت‌اند از:

• کلاس ۱۵۰: برای فشارهای کم تا متوسط
• کلاس ۳۰۰: برای سیستم‌های تحت فشار متوسط
• کلاس ۶۰۰: مناسب برای فشارهای بالا
• کلاس ۹۰۰: برای کاربردهای صنعتی سنگین
• کلاس ۱۵۰۰ و ۲۵۰۰: برای سیستم‌های فشار فوق‌العاده بالا

انتخاب کلاس مناسب فلنج به شرایط عملیاتی مانند دما، فشار و نوع سیال بستگی دارد.

متریال‌های مورد استفاده در ساخت فلنج اسپیکات

فلنج‌های اسپیکات از مواد مختلفی ساخته می‌شوند که بسته به شرایط کاری، نوع سیال و میزان خورندگی محیط انتخاب می‌شوند. برخی از رایج‌ترین متریال‌های مورد استفاده در ساخت این فلنج‌ها عبارت‌اند از:

۱٫ فولاد کربنی (Carbon Steel)

این نوع فلنج به دلیل استحکام بالا و قیمت مناسب، یکی از پرکاربردترین گزینه‌ها در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی است. معمولاً با پوشش‌هایی مانند گالوانیزه یا رنگ ضد زنگ برای جلوگیری از خوردگی عرضه می‌شود.

۲٫ فولاد ضد زنگ (Stainless Steel)

فلنج‌های ساخته‌شده از استیل ضد زنگ دارای مقاومت بالا در برابر خوردگی و دماهای بالا هستند. رایج‌ترین گریدهای استنلس استیل مورد استفاده شامل ۳۰۴، ۳۱۶ و ۳۲۱ می‌باشند. این نوع فلنج‌ها برای محیط‌های خورنده مانند صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی بسیار مناسب‌اند.

۳٫ فولاد آلیاژی (Alloy Steel)

برای کاربردهای خاص که نیاز به تحمل دما و فشار بسیار بالا دارند، از فولادهای آلیاژی مانند ASTM A182 F11، F22 و F91 استفاده می‌شود. این نوع فلنج‌ها بیشتر در نیروگاه‌های حرارتی و صنایع پتروشیمی به کار می‌روند.

۴٫ چدن (Cast Iron)

چدن به دلیل مقاومت خوب در برابر زنگ‌زدگی و سایش، در سیستم‌های لوله‌کشی آب و فاضلاب مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، استحکام کمتری نسبت به فولاد دارد و در فشارهای بالا کمتر استفاده می‌شود.

۵٫ آلومینیوم و سایر فلزات غیرآهنی

در برخی کاربردهای خاص مانند صنایع هوافضا و صنایع شیمیایی، از فلنج‌های ساخته‌شده از آلومینیوم، برنز یا تیتانیوم استفاده می‌شود. این مواد دارای وزن سبک و مقاومت بالا در برابر خوردگی هستند.

جمع‌بندی

فلنج اسپیکات یکی از انواع پرکاربرد فلنج‌ها در صنایع مختلف است که برای اتصال لوله‌ها و تجهیزات تحت فشار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فلنج در انواع مختلفی از جمله ساده، پله‌دار، رزوه‌ای و با آب‌بندی خاص تولید می‌شود. سایزهای متنوع از ½ اینچ تا ۱۲ اینچ و بالاتر و کلاس‌های مختلف مانند ۱۵۰، ۳۰۰، ۶۰۰ و بالاتر باعث می‌شود که این فلنج‌ها در کاربردهای مختلف قابل استفاده باشند.

همچنین، متریال‌های متنوعی مانند فولاد کربنی، استنلس استیل، فولاد آلیاژی، چدن و آلومینیوم برای ساخت فلنج اسپیکات به کار می‌رود که انتخاب آن بستگی به شرایط عملیاتی دارد. انتخاب صحیح نوع، سایز، کلاس و متریال فلنج اسپیکات تأثیر مستقیمی بر عملکرد و ایمنی سیستم‌های لوله‌کشی صنعتی خواهد داشت.